Kolajen insan vücudunda en bol bulunan proteindir; kemiklerde, kaslarda, deride ve tendonlarda bulunur. Vücudu bir arada tutan bir maddedir ve güç ve yapı sağlamak için bir iskele oluşturur. İki farklı ana kolajen türü vardır; endojen kolajen, vücut tarafından sentezlenen doğal kolajendir. Eksojen kollajen sentetiktir, takviyeler ile dışarıdan alınır. Eksojen kolajen, vücut dokularının onarımı da dahil olmak üzere tıbbi ve kozmetik amaçlar için kullanılır.
Kolajen, insan vücudundaki proteinin üçte birini oluşturan sert, çözünmeyen ve lifli bir proteindir. Çoğu kolajende, moleküller uzun, ince fibriller oluşturmak üzere bir araya gelir. Bunlar destekleyici yapılar olarak hareket eder ve hücreleri birbirine bağlayarak cilde güç ve elastikiyet verirler. Dermiste veya cildin orta tabakasında bulunan kolajen, üzerinde yeni hücrelerin büyüyebileceği fibroblast adı verilen lifli bir hücre ağı oluşturmaya yardımcı olur. Ayrıca ölü cilt hücrelerinin değiştirilmesinde ve yenilenmesinde rol oynar.
Bazı kolajenler, böbrekler gibi vücuttaki hassas organlar için de koruyucu kaplama görevi görür. Yaşla birlikte vücut daha az kolajen üretmeye başlar ve cildin yapısal bütünlüğü bozulur, kırışıklıklar oluşur ve eklem kıkırdakları zayıflar. Kadınlar özellikle menopozdan sonra kolajen sentezinde ciddi bir azalma ile karşı karşıya kalır. 60 yaşına gelindiğinde, kolajen üretiminde önemli bir düşüş meydana gelir.
Kolajen Üretimini Artıran Besinler
Aşağıdaki besinlerden bol miktarda aldığınızdan emin olarak vücudunuzun bu önemli proteini üretmesine yardımcı olabilirsiniz:
C vitamini: Narenciye ve meyvelerde büyük miktarlarda bulunur.
Prolin: Yumurta akı, buğday tohumu, süt ürünleri, lahana, kuşkonmaz ve mantarlarda büyük miktarda bulunur.
Bakır: Organ etleri, susam tohumları, kakao tozu, kaju fıstığı ve mercimekte büyük miktarlarda bulunur.
Ek olarak, vücudunuzun yeni proteinler yapmak için gereken amino asitleri içeren yüksek kaliteli proteine ihtiyacı vardır. Et, kümes hayvanları, deniz ürünleri, süt ürünleri, baklagiller ve tofu hepsi mükemmel amino asit kaynaklarıdır.
Kolajen Üretimine Zarar Veren Faktörler
Bazı faktörler vücuttaki kolajen seviyelerini ciddi oranda etkileyebilir ve bunlardan kaçınmak cildi daha uzun süre sağlıklı tutabilir;
Yüksek şeker tüketimi: Yüksek şekerli bir beslenme, kan şekerlerinin proteinlere bağlanarak gelişmiş glikasyon son ürünleri adı verilen yeni moleküller oluşturduğu bir süreç olan glikasyon oranını artırır ve bu da yakındaki proteinlere zarar verir dolayısıyla kolajeni kuru, kırılgan ve zayıf hale getirebilir.
Sigara: Tütün dumanında bulunan birçok kimyasal ciltte hem kolajen hem de elastine zarar verir. Nikotin ayrıca cildin dış katmanlarındaki kan damarlarını daraltır. Bu, cilde besin ve oksijen verilmesini azaltarak cilt sağlığını tehlikeye atar.
Güneş ışığı: Güneş ışığındaki ultraviyole ışınları, kolajenin daha hızlı parçalanmasına, kolajen liflerine zarar vermesine ve anormal elastinin birikmesine neden olur. Güneş ışığındaki UV ışınları dermisteki kolajene zarar verir ve cilt yanlış şekilde yeniden yapılandırılarak kırışıklıklar oluşur.
Otoimmün bozukluklar: Bazı otoimmün bozukluklar, antikorların kolajeni hedef almasına neden olur. Genetik değişiklikler hücre dışı matrisi etkileyebilir. Üretilen kolajen daha düşük olabilir veya işlevsiz, mutasyona uğramış kolajen olabilir.
Tütün ve aşırı güneşe maruz kalmaktan kaçınmak ve sağlıklı bir diyet ve egzersiz uygulamak, görünür yaşlanmayı azaltmaya ve kolajeni korumaya yardımcı olarak cildi, kemikleri, kasları ve eklemleri daha uzun süre sağlıklı tutar.
Nasıl Daha Fazla Kolajen Alabilirsiniz?
Kolajen tozları ve kapsülleri
Bunlar son zamanlarda kahve ve smoothie'lere eklenerek popülerlik kazandı. Zade Vital Marine Collagen + Hyaluronic Acid ürünleri gibi tozlarda bulunan kolajenlerin ve oral kolajen takviyelerinin, yaşlanma görünümünü azaltmak söz konusu olduğunda umut verici sonuçlar sağladığını görüyoruz. Kolajen tozu bir proteindir ve onu aldığımızda, vücudumuz kolajeni tavuk veya balık gibi diğer herhangi bir protein kaynağıyla aynı şekilde sindirir.
Kolajen kremler ve yağlar
Piyasadaki Vichy Liftactiv Collagen Specialist gibi kolajen üretimini destekleyen kolajen kremleri, kırışıklıkları yumuşatarak yaşlanma belirtilerini azaltır. Bu kremler, nemi cilde hapseden ve dolgunlaştırıcı bir etki yaratan sentetik kolajen içerir.